Hoe ziet de ideale leerkracht eruit?

Studenten die starten aan een lerarenopleiding hebben maar één ding voor ogen: dé ideale leerkracht worden. Dat is echter niet vanzelfsprekend, leerlingen zijn namelijk geen gemakkelijk publiek. Leerkrachten worden verondersteld over heel wat kwaliteiten te beschikken. Ze moeten vriendelijk zijn, maar ook streng kunnen optreden. Bovendien is er nog een uitgebreid takenpakket dat leerkrachten moeten afwerken. Dat alles brengt een belangrijke vraag met zich mee: hoe ziet de ideale leerkracht er nu uit? Een vraag die ik aan enkele leerlingen uit het secundair onderwijs en aan Mark Kuijpers, pedagoog aan de UC Leuven-Limburg (UCLL), gesteld heb.

Hoe moet een ideale leerkracht er nu juist uitzien?

Een goede leerkracht bezit veel verschillende eigenschappen. Eén van deze eigenschappen is vakkennis. Dat kunnen leerlingen uit het secundair onderwijs zeker beamen, zij vinden het namelijk belangrijk dat een leerkracht zijn vak goed kent. Een leerkracht beschikt pas over voldoende vakkennis wanneer hij duidelijk en met volle overtuiging bepaalde leerstof kan uitleggen en hiervoor ook voldoende tijd voorziet. Passie is hierbij een belangrijke factor. Een leerkracht moet zijn leerlingen warm maken voor de inhoud van een vak en hen bij het lesgebeuren betrekken. Mark Kuijpers deelt deze mening. Hij vindt dat een leerkracht met hart en ziel moet kunnen lesgeven. “Ik geef nu ongeveer 52 jaar les en ik doe het nog steeds even graag”, aldus meneer Kuijpers. Een ideale leerkracht moet niet alleen veel vakkennis hebben, maar ook de gedrevenheid om deze kennis bij leerlingen aan te brengen.

Een tweede eigenschap die een goede leerkracht typeert, is zijn persoonlijkheid. Elke leerkracht heeft een eigen, authentieke manier van lesgeven. Een leerkracht met veel eigenheid heeft de mogelijkheid om een sfeer te creëren die aangenaam is voor hem en voor zijn leerlingen. Door zijn eigen vorm van humor en energie weet hij de leerlingen te betrekken bij de les en ze bovendien te motiveren. “Mannelijke leerkrachten hebben veel meer gevoel voor humor dan vrouwelijke leerkrachten”, aldus Cleo Depauw (14). De jongens zijn het hier echter niet mee eens. Volgens hen hebben vrouwelijke leerkrachten veel meer persoonlijkheid dan de mannelijke leerkrachten.

Ten derde heeft een ideale leerkracht een luisterend oor. Een leerkracht wordt vaak door leerlingen aanzien als een vertrouwenspersoon. Leerkrachten die over deze capaciteit beschikken, worden bestempeld als zorgzaam, behulpzaam en betrouwbaar. Leerlingen gaan op zoek naar leerkrachten met deze kenmerken. Ze zoeken een veilige toevlucht om hun gevoelens te uiten.

Als vierde eigenschap zijn eerlijkheid en rechtvaardigheid zeer belangrijk. Elke leerling heeft recht op dezelfde kansen en moet gelijk behandeld worden. Leerlingen kunnen het namelijk niet goed verdragen wanneer anderen worden voorgetrokken. “Elke leerling vindt het fijn om het ‘lievelingetje’ van de klas te zijn, maar andere leerlingen vinden dit gewoon oneerlijk”, vertelt Berkan Tuygun (15). Een ideale leerkracht moet volgens hem naar gelijkheid streven.

De laatste en volgens Mark Kuipers de belangrijkste eigenschap is ‘fingerspitzengefühl’. Een leerkracht moet een klas goed kunnen aanvoelen en er nadien ook op kunnen inspelen. Dat is echter niet eenvoudig. Hij moet leerlingen de nodige vrijheid kunnen geven, maar hij moet daarentegen ook consequent kunnen optreden. Een perfect voorbeeld omtrent een consequent optreden is dat van meneer Kuijpers. Hij slaagt er steeds in om studenten lichamelijke opvoeding de mond te snoeren door ze op hun stoel te laten staan met hun vinger voor de mond.

Hebben ouders hetzelfde ideale beeld van een leerkracht voor ogen of verschilt dat beeld met dat van leerlingen?

Wanneer we gaan kijken naar de visie van ouders over een ideale leerkracht, is er al een duidelijk verschil op te merken. Leerlingen kijken voornamelijk naar het karakter van een leerkracht. Ze vinden dat een leerkracht meer een echte sfeermaker met veel humor moet zijn, dan een persoon die zich alleen maar bezighoudt met de inhoud van een les. Ouders daarentegen hechten dan weer meer belang aan de vakkennis van een leerkracht. Leerkrachten zijn echter genoodzaakt om zowel aan de verwachtingen van leerlingen als aan de verwachtingen van ouders te voldoen.

Is het beeld van een ideale leerkracht veranderd over de jaren?

Over de jaren heen veranderde het ideaalbeeld van een leerkracht. Vroeger streefde een leerkracht voornamelijk naar tucht en orde en moesten leerlingen hen koste wat het kost gehoorzamen. Nu proberen leerkrachten dat ook te bereiken, maar ze opteren voor een andere aanpak. Ook een hoge score was vroeger van primordiaal belang. Nu is het behalen van een goed cijfer nog steeds belangrijk, maar tegenwoordig leggen leerlingen de lat heel wat lager. Ze vinden namelijk een vijf op tien al voldoende. Leerkrachten moeten volgens Mark Kuijpers leerlingen meer motiveren en inspireren om zich harder in te zetten.

We kunnen dus besluiten dat leerkrachten en toekomstige leerkrachten met veel aspecten rekening moeten houden om als ideale leerkracht bestempeld te worden.

#studentbaso