Invloed van sociale media op schoolresultaten

Sociale media zijn een fenomeen dat iedereen bekend in de oren klinkt en waar jongeren dagelijks mee geconfronteerd worden. Tijdens het studeren kunnen de netwerksites dienen om stoom af te laten, informatie uit te wisselen, je hart te luchten enzovoort. Maar zijn die sociale media wel zo onschuldig als ze zich voordoen of is er aan het einde van de rit een prijs die je moet betalen? Met andere woorden, welke invloed oefenen sociale media nu uit op de schoolresultaten van studenten? Om dat te weten te komen, onderzoeken we wat sociale media inhouden, wat de positieve en negatieve effecten zijn en vooral wat jullie, als UCLL-studenten, vinden van die sociale netwerksites. Hebben ze daadwerkelijk invloed op je schoolresultaten of is het effect nauwelijks zichtbaar?

Wat zijn sociale media?

Sociale media is een verzamelnaam voor internettoepassingen die het mogelijk maken om informatie met elkaar te delen. Die informatie kan zowel gedeeld worden in de vorm van tekst als via geluids- of videofragmenten. Bekende vormen van sociale media zijn Facebook, Twitter, WhatsApp en LinkedIn.

De term ‘sociaal’ vervult dus binnen het gehele concept de belangrijkste functie. Sociale media creëren een omgeving waar groepen van mensen samenkomen om hun interesses en normen en waarden met elkaar te delen.

Voorstanders van sociale media

Het is net die interactieve omgeving die voorstanders van sociale media zo voordelig vinden voor de hardwerkende student. Volgens Amerikaans onderzoek gebruiken jongeren sociale media vooral om informatie uit te wisselen. Op die manier koppelen studenten het aangename aan het nuttige en zullen hun schoolresultaten niet dalen maar net stijgen.

Ook Remco Pijpers, directeur van de stichting ‘Mijn Kind Online’, is het eens met de resultaten van bovenstaand onderzoek. Volgens hem komen sociale media vooral in het nieuws als er iets ergs gebeurt, zoals een aanleiding tot zelfmoord via digitaal pesten. De positieve kanten trekken minder de aandacht. Toch zijn er heel wat positieve aspecten te ontdekken, bijvoorbeeld op educatief vlak. Volgens Pijpers zetten studenten sociale media vooral in ter bevordering van het leerproces en niet zozeer om hun sociale contacten te onderhouden. Op die manier willen ze betere schoolresultaten behalen.

Onderzoekers van ‘Kennisnet’ en ‘Mijn Kind Online’ tonen aan dat sociale media niet meer weg te denken zijn uit het leven van jongeren. Ze staan ermee op en gaan ermee slapen. Samen delen ze elkaars emoties, ervaringen en kennis.

Tegenstanders van sociale media

Toch is niet iedereen zo’n voorstander van het gebruik van sociale media. Larry Rosen, psycholoog aan de Cal State Dominguez Hills University in Californië, toont aan dat sociale media een negatief effect hebben op de gezondheid en de schoolresultaten van studenten: “Sociale netwerken als Facebook zijn goed om contact te leggen met vrienden, kennissen en oud-studiegenoten. Maar de sociale netwerken doen jongeren die nog op school zitten meer kwaad dan goed.”

In zijn onderzoek maakt Rosen duidelijk dat jongeren die vaak actief zijn op sociale media sneller last hebben van lichamelijke klachten zoals maag- en slaapproblemen, depressies en angstaanvallen. Het frequent raadplegen van sociale netwerksites leidt eveneens tot concentratieproblemen waardoor het studeren veel trager verloopt. Daardoor behalen studenten die regelmatig actief zijn op sociale media gemiddeld lagere scores dan degenen die dat niet doen.

Ook J.M. Van Wijk, docent godsdienst aan het Van Lodenstein College in Kesteren, erkent dat sociale media de schoolresultaten van jongeren erg beïnvloeden. Samen met hogeschool Driester Educatief en de Christelijke Hogeschool Ede wil hij studenten bewust maken van het feit dat die sociale netwerksites nefast zijn voor het leerproces: “Het doel is jongeren maximaal te motiveren hun examen te halen. Het draait dus niet alleen om het immer belangrijke slagingspercentage. Er is een hoger doel. Deze jongeren zijn ons toevertrouwd. De tijd die ze in een mobiele telefoon stoppen, is kostbare genadetijd. Juist daarvan moeten ze zich bewust worden.”

De mening van de UCLL-student

Uiteindelijk was ook de mening van mijn medestudenten belangrijk om het onderzoek af te ronden. Om te meten in hoeverre sociale media invloed hebben op jullie schoolresultaten, stelde ik een digitale enquête op. Van de 100 deelnemers geeft 88% eerlijk toe dat hij meermaals per dag actief is op sociale netwerksites. De sociale netwerksite die het meest gebruikt wordt, is Facebook (80%). Naast Facebook zijn ook WhatsApp, YouTube en Pinterest erg in trek.

Verrassend was de reden waarom men sociale media ging raadplegen. Hoewel Remco Pijpers eerder aangaf dat jongeren sociale netwerksites vooral gebruiken voor schoolgebonden activiteiten, vertellen mijn cijfers een ander verhaal. Slechts 22% van de studenten lerarenopleiding zou sociale media gebruiken voor schoolse bezigheden. 62% beweert dat ze de netwerksites vooral raadplegen om hun sociale contacten te onderhouden. De overige 16% koos ‘ontspanning’ als voornaamste reden.

Op de vraag ‘Zou je betere schoolresultaten behalen indien je geen gebruik zou kunnen maken van sociale media?’ was het antwoord voor 67% van de leraren in spe steevast ‘neen’: “Ik ben van mezelf al een enorme uitsteller en Facebook kan me inderdaad wel afleiden. Maar als ik niet op sociale media zit, vind ik wel andere dingen om te doen. Sociale media beïnvloeden dus niet noodzakelijk mijn resultaten. Dat ligt eerder aan mezelf”, aldus een anonieme student(e). Toch beweert 27% van de studenten dat hun resultaten wel zouden verbeteren als er geen sociale media aanwezig zouden zijn.

To socialise or not to socialise?

Tot slot blijft de vraag of sociale media daadwerkelijk invloed uitoefenen op de schoolresultaten van studenten en of die invloed negatief of net positief is. Zowel de voorstanders als tegenstanders kunnen sterke argumenten op tafel leggen om hun visie te promoten. Zoals Van Wijk aangeeft, is het belangrijk dat jongeren begrijpen dat zo’n zoemende smartphone of een flikkerend computerscherm nefast is voor het leerproces. Sociale media of niet, jongeren die snel afgeleid zijn of uitstelgedrag vertonen, zullen uiteindelijk andere manieren vinden om schoolwerk te ontwijken en zo hun schoolresultaten te laten dalen. Daar hoeven sociale media niet bij te helpen. Degenen die doorzetten tijdens het leren zullen vanzelf een balans vinden tussen ontspanning en studie. Afleiding kies je uiteindelijk zelf. Sociale media kunnen die afleiding enkel wat aantrekkelijker maken.

Bibliografie

Barten, E. (2013, november 22). Sociale media bedreigen schoolresultaten. Reformatisch Dagblad.

Mous, A. (2011, augustus 8). Social media slecht voor gezondheid en school. Opgehaald van Techzine: http://www.techzine.nl/nieuws/26916/social-media-slecht-voor-gezondheid-en-school.html

Borgdorff, M., & Desain, C. (z.d.). Sociale media op school. geraadpleegd op 25 april 2015 van http://www.kennisnet.nl/fileadmin/contentelementen/kennisnet/Dossier_mediawijsheid/Publicaties/handboek-sociale-media-op-school.pdf

#studeren