Student, docent: recht je rug!

Als student moeten we allemaal door stressvolle examenperiodes. Ook daarbuiten zit je als student of docent ettelijke uren aan je bureau. Voor sommigen zal dat geen klachten teweeg brengen, maar voor velen heeft dat minder prettige gevolgen: rug- en nekklachten. Wat is de precieze oorzaak hiervan en kan je het voorkomen?

Hoe ontstaat het probleem?

De oorzaak van rug- en nekklachten is tweeledig. Zowel de duur als de kwaliteit van een bepaalde houding spelen een belangrijke rol.

Ten eerste is ons lichaam gemaakt om te bewegen en moet je dus regelmatig van houding veranderen. Je blijft best niet te lang in een bepaalde houding zitten, want op die manier gewennen je spieren en de omliggende weefsels aan die houding. De wervelkolom is hiervan het mooiste voorbeeld. Zowel spieren, ligamenten en botstructuren vertonen na verloop van tijd op moleculair niveau weefselveranderingen: veranderde elasticiteit, stevigheid, dichtheid... Daardoor ontstaat er een stijf gevoel wanneer je na lange tijd uit een bepaalde houding wilt komen.

Ten tweede krijg je klachten wanneer je lichaam te fel afwijkt van zijn anatomische positie. Het lichaam is zodanig ontworpen om op de meest efficiënte manier te kunnen weerstaan aan de zwaartekracht. Dat resulteert in een specifieke oriëntatie van bepaalde lichaamsdelen. Met de rug opnieuw als voorbeeld is dat het best terug te vinden in de curvatuur van de wervelkolom. De krommingen zorgen ervoor dat de inwerkende krachten op de meest optimale manier over de romp verdeeld worden. Zo is de druk op de wervelkolom groter bij een doorgezakte zithouding dan wanneer je rechtstaat of beweegt, omdat in die posities de natuurlijke krommingen beter gerespecteerd worden. Wanneer je dus te veel afwijkt van je natuurlijke houding, krijg je klachten. Een ander voorbeeld hierbij is de stand van je hoofd ten opzichte van je lichaam. Wanneer je aan het studeren bent, gaat je hoofd al snel naar voren leunen. Bijgevolg zullen je nekspieren, denkend aan de inwerking van de zwaartekracht, extra moeite moeten doen om je hoofd tegen te houden. Daardoor zal je binnen de kortste keren nekpijn krijgen.

Wat kan je eraan doen?

Voorkomen is beter dan genezen. Daarom kan je de volgende tips best ter harte nemen, wil je pijnvrij blijven. Allereerst is het belangrijk om regelmatig te bewegen. Dat mag heel kort zijn, bijvoorbeeld je even uitrekken of naar de koelkast wandelen om een drankje te nemen. Het voornaamste doel hiervan is om even uit je vaste houding te komen en dus de betreffende weefsels tijd te geven om zich te herstellen. Ten tweede kan je tijdens het zitten best niet met je benen gekruist zitten, maar gewoon langs elkaar. Daarnaast moet je ervoor zorgen dat je voeten gesteund zijn en dus plat op de grond staan. Ten vierde is het belangrijk dat je in een juiste houding gaat zitten met je rug en hoofd. Zorg er daarom voor dat je schouders zich recht boven je zitvlak bevinden en dat je gehooruitgang boven de schouderlijn staat. Tot slot zijn een goede algemene fitheid en voldoende nachtrust onontbeerlijk om de conditie van je rug optimaal te houden.

Een kwestie van belasting versus belastbaarheid: een kostbaar evenwicht

Natuurlijk zijn de bovenstaande opmerkingen afhankelijk van persoon tot persoon, want een gezonde voeding en algemene conditie spelen een grote rol in dit verhaal. Iemand die fit is, gaat van een halfuur stilzitten geen last hebben. Iemand die daarentegen aan overgewicht lijdt, zal sneller last ondervinden. Dat komt doordat bij de fitte persoon de weefsels zich in een betere conditie bevinden: voedingsstoffen worden beter aangevoerd en afvoer van afvalstoffen vindt efficiënter plaats.

Belasting en belastbaarheid zijn van cruciaal belang binnen deze context. De belasting is wat je doet en de belastbaarheid is wat je lichaam aankan. Deze twee zouden constant in evenwicht moeten zijn. Wanneer dat niet zo is, kan je het best kiezen om de belastbaarheid te verhogen. Dat kan je doen door bijvoorbeeld gezonder te eten en regelmatig te bewegen. De tweede optie om het evenwicht te herstellen, is de belasting verminderen. Dat is mogelijk door bijvoorbeeld niet te lang in een bepaalde houding te blijven zitten en erop te letten dat je in een correcte zithouding zit.

Kortom, zorg dat je belasting en belastbaarheid in evenwicht zijn. Om rug- en nekklachten te voorkomen, kan je dus best regelmatig bewegen en een juiste zithouding aannemen met de tips die hierboven vermeld staan. Onthoud vooral: houd je hoofd erbij!

#actualiteit